ด้วยความที่กีฬาวอลเลย์บอล ต้องเล่นกันเป็นทีม แต่ละคน แต่ละตำแหน่งจึงมีหน้าที่ และวิธีการเล่นที่ไม่เหมือนกัน ผู้เล่นในทีมทั้งหมด 12 คน ทั้งตัวจริงและตัวสำรอง ในที่นี้ยังไม่รวมคณะผู้ช่วย อันได้แก่ ผู้ฝึกสอน 1 คน, ผู้ช่วยผู้ฝึกสอน 1 คน, เทรนเนอร์ 1 คน, และแพทย์อีก 1 คน ในผู้เล่น 12 คนนี้ จะมีเพียง 6 คนเท่านั้น ที่เป็นตัวจริงเพื่อลงสนามการแข่งขัน ผู้เล่นตัวจริง 6 ตำแหน่ง เรียงดังนี้... - ตำแหน่งหมายเลข 2, 3 และ 4 จะอยู่ที่บริเวณแดนหน้าติดตาข่าย - ตำแหน่งหมายเลข 1, 6 และ 5 จะอยู่ที่บริเวณแดนหลัง (ภาพ: https://pixabay.com) ทุกครั้งก่อนเริ่มการแข่งขัน โค้ชหรือผู้ฝึกสอนจะต้องระบุหมายเลขและรายชื่อตำแหน่งของนักกีฬาแต่ละคน ลงในใบส่งตำแหน่งให้กับคณะกรรมการผู้ตัดสิน หากได้ดำเนินการแข่งขันไปแล้ว จะไม่สามารถแก้ไขใบตำแหน่งนี้ได้ แต่เปลี่ยนตัวนักกีฬาสำรองได้ ดังนั้น การเลือกตำแหน่งจึงมีความสำคัญมากๆ เปรียบเสมือนกลยุทธ์การออกรบยังไงยังงั้น หากโค้ชวางตำแหน่งได้ดี ชัยชนะก็อยู่ไม่ไกลเกินเอื้อม แต่ละตำแหน่งมีหน้าที่อะไรบ้าง? 1. แดนหลัง 3 หมายเลข ได้แก่ 1, 6 และ 5 มีหน้าที่ - หมายเลข 1 ทำหน้าที่ในการเสิร์ฟลูกไปยังฝ่ายตรงข้าม - หมายเลข 5 และ 6 ทำหน้าที่ในการรับลูกและส่งลูกบอลไปยังผู้เล่นด้านหน้า หรือฝ่ายตรงข้าม 2. แดนหน้า 3 หมายเลข ได้แก่ 2, 3 และ 4 มีหน้าที่ - ทั้ง 3 หมายเลข ทำหน้าที่ในการบล็อกลูกและเล่นบอลที่บริเวณหน้าตาข่าย ศัพท์กีฬาวอลเลย์บอล ลิเบโร หรือตัวรับอิสระ จะโดดเด่นที่สุด เพราะสีชุดที่ใส่จะไม่เหมือนใครในทีม ผู้เล่นตำแหน่งนี้จะมีความเชี่ยวชาญในการรับเป็นพิเศษ สามารถเล่นได้แค่เกมรับอย่างเดียว ไม่สามารถเล่นเกมรุกไม่ได้ เสิร์ฟไม่ได้ ไม่สามารถขึ้นไปบล็อกหรือตบในแดนหน้าได้ แต่ยังสามารถเซตและยืนตบได้ เมื่อยืนอยู่หลังเส้นรุกเท่านั้น หัวเสา หรือตัวตบด้านนอก ลักษณะการเล่นนั้นจะเป็นการตี (หรือตบ) บอลโค้งมาลงบริเวณหัวเสา ผู้เล่นในตำแหน่งนี้จะมีความสามารถในการตบลูกได้แบบคงเส้นคงวา หรือได้ว่าแม่นที่สุดในทีม ตัวตบตรงข้ามหัวเสา หรือบีหลัง โดยผู้เล่นที่ยืนในตำแหน่งนี้มักจะยืนทแยงมุม หรือไขว้กับตัวเซต มักอยู่ตำแหน่งหัวเสาฝั่งขวา หรือตำแหน่ง 2 ซึ่งทำให้ตำแหน่งดังกล่าวถูกเรียกว่าบีหลัง (ภาพ: https://pixabay.com/) ตัวขุด ผู้เล่นจะต้องงัดลูกบอลที่ถูกตบจนเกือบลงขึ้นมาเพื่อเซตแล้วตีโต้กลับไป ตัวบล็อกตรงกลาง ตำแหน่งนี้จะต้องคิดไว บุกไว ตั้งรับและโจมตีด้วยความรวดเร็ว ตำแหน่งการยืนที่มักจะต้องยืนตรงกลางแถวหน้า บอลแทรก คือรูปแบบการเล่นที่จะมีคนหนึ่งเป็นตัวหลอก และมีอีกคนแทรกเข้ามาตี (ภาพ: https://pixabay.com) บอล Y บุกทำคะแนนตรงหัวเสา ผู้เล่นตำแหน่งหัวเสาจะเป็นผู้รับผิดชอบหลัก บอล X ตัวเซตจะจ่ายบอลแบบพุ่งๆ ไปยังตำแหน่งที่ตัวตบบอลเร็ว ตัวเซต ทำหน้าที่ต่อบอลในจังหวะที่สอง โดยตั้งบอลให้กับตัวรุกเพื่อทำคะแนน เชื่อว่าคำศัพท์ต่างๆเหล่านี้ คนที่เคยเชียร์วอลเลย์บอลคงคุ้นๆหูกันบ้าง ทีมไทยเองก็มีผู้เล่นที่เชี่ยวชาญในตัวแหน่งต่างๆอย่างเห็นได้ชัด อาทิเช่น ตำแหน่งตัวตบตรงข้ามหัวเสา ผู้เล่นที่ขึ้นชื่อในตำแหน่งนี้คือ มลิกา กันทอง หรือ ตำแหน่งตัวบล็อกตรงกลาง มักจะเห็น ปลื้มจิตร ถินขาว, ทัดดาว นึกแจ้ง เล่นในตำแหน่งนี้บ่อยๆ เป็นต้น
