“หมากกระดาน” สิ่งที่หลายคนไม่รู้ว่ามันคือ “กีฬา” กีฬา หมายถึง การเล่นเพื่อการแข่งขัน เพื่อความเพลิดเพลิน หรือเพื่อให้ร่างกายแข็งแรง มีกฎระเบียบ และกติกาที่แน่นอนตามแต่ชนิดกีฬา เมื่อพูดถึงกีฬา หลายคนมักจะคิดมันจะต้องออกแรงกาย จะต้องเสียเหงื่อ ทุ่มเทสุดพลัง แต่จริง ๆ แล้ว หากดูจากความหมายของคำว่า “กีฬา” เราจะพบว่าการเล่น “หมากกระดาน” อย่างเช่น หมากรุก หมากฮอส ครอสเวิร์ด (หรือ Scrabble) หรือหมากล้อม (หรือโกะ, พาดุก) ก็จัดว่าเป็นกีฬาด้วยเช่นกัน แต่อาจจะเป็นในระดับหนึ่งเท่านั้น อย่างเช่น ในระดับมหาวิทยาลัย หรือในระดับประเทศ แต่หากจะเป็นระดับซีเกมส์ หรือโอลิมปิก นิยามของคำว่า “กีฬา” ก็ยังคงเป็นที่ถกเถียงกันอยู่ ยกตัวอย่างเช่น “คอร์สเวิร์ด” หรือ Scrabble ได้มีการจัดการแข่งขันในประเภทต่าง ๆ มากมาย ไม่ว่าจะเป็น King’s Cup, Princess Cup, กีฬามหาวิทยาลัย หรือการแข่งขันระดับโลก ในบทความนี้จะมาแนะนำ “กีฬา” ที่ยังเป็นที่ถกเถียงกันว่าเป็นกีฬาหรือไม่ กับ 4 เกมหมากกระดาน ดังนี้ หมากรุก คือ การเล่นชนิดหนึ่ง มีตัวหมากซึ่งมีชื่อเรียก และรูปต่างกันไป คือ ขุน เรือ ม้าโคน เม็ด และเบี้ย เดินบนกระดานสี่เหลี่ยมที่ตีตารางขนาดเท่ากันรวม 64 ตา เรียกว่า กระดานหมากรุก ซึ่งมีทั้งหมากรุกไทย และหมากรุกฝรั่ง ความสนุกของหมากรุกอยู่ที่การวางแผน เพราะแต่ละตัวมีความสามารถ และทิศทางการเดินที่แตกต่างกัน เป็นกีฬาที่ต้องคิดอย่างรอบคอบ มิฉะนั้นอาจจะแพ้ได้โดยไม่ทันตั้งตัว วิธีการเล่น คือ แบ่งออกเป็นสองฝ่าย ให้แต่ละฝ่ายตกลงกันว่าใครจะเริ่มเล่นก่อน แต่ละฝ่ายจะมีหมากอยู่ฝ่ายละ 16 ตัว ที่ประกอบด้วยขุน 1 ตัว เม็ด 1 ตัว โคน 2 ตัว ม้า 2 ตัว เรือ 2 ตัว เบี้ย 8 ตัว ซึ่งแต่ละตัวจะมีลักษณะการเดินในรูปแบบที่ต่างกัน การตัดสินแพ้ชนะ คือ การโจมตีตัวขุน ซึ่งเป็นตัวที่สำคัญที่สุด หรือที่เรียกกันว่า "รุกฆาต" นั่นเอง ขอบคุณรูปภาพจาก pexel.com หมากฮอส คือ การเล่นชนิดหนึ่ง ใช้ตัวหมาก 8 ตัว เดินบนกระดานสี่เหลี่ยมคล้ายกระดานหมากรุก แต่ระบายสี 2 สีสลับกัน ทุกตาเดินหมากตามแนวทแยง รูปแบบการเล่นหมากฮอสจะน้อยกว่าหมากรุก และง่ายกว่า เพราะทุกตัวจะมีจำนวนก้าวและทิศทางที่ไม่ต่างกัน นอกจากว่าจะเข้าฮอส (เดินไปถึงฝั่งตรงข้าม) จึงจะเคลื่อนที่ได้มากขึ้น วิธีการเล่น คือ กระดานหมากฮอสจะเป็นสีสลับช่องเว้นช่อง โดยแต่ละฝ่ายจะมีหมากคนละ 8 ตัว ที่สีต่างกัน การเดินหมากเป็นในลักษณะเฉียง การจับกินได้ก็ต่อเมื่อหมากของเราสามารถข้ามหมากของอีกฝ่ายไปอีกช่องได้ ในตอนเริ่มจะสามารถเดินได้แต่ข้างหน้าทีละ 1 ช่องเท่านั้น แต่เมื่อเข้าฮอส (เดินไปถึงด้านฝั่งตรงข้าม) จะสามารถเดินหน้า หลัง ได้ ขอบคุณรูปภาพจาก https://www.freeimages.com/photo/the-game-1316534 ครอสเวิร์ดหรือScrabble เป็นกีฬาต่อศัพท์อักษรไขว้ภาษาอังกฤษ ทักษะของการเล่นคือการประกอบตัวอักษรที่มีอยู่ให้เป็นคำในภาษาอังกฤษและต่อลงในช่องตารางบนกระดานให้เกิดผลดีที่สุด เมื่อสิ้นสุดการแข่งขันผู้ที่ได้คะแนนมากกว่าจะเป็นผู้ชนะ ครอสเวิร์ดเป็นกีฬาที่เป็นที่นิยมในหมู่นักเรียน แต่สำหรับผู้ใหญ่ก็มีการแข่งขันอย่างจริงจังจนถึงระดับโลกเช่นเดียวกัน สิ่งที่น่าท้าทายของการเล่นครอสเวิร์ดคือการท่องศัพท์ที่แปลก ๆ เพื่อเปิดโอกาศในการลงคำศัพท์มากยิ่งขึ้น และการทำบิงโก (คือการลงครบ 7 ตัวที่ถืออยู่) เพื่อให้ได้คะแนนบวกเพิ่มอีก 50 คะแนน วิธีการเล่น คือ มีเบี้ยตัวอักษรทั้งหมด 100 ตัว (ตัวละตัวมีจำนวนมากน้อย ขึ้นอยู่กับความยากง่ายของตัวอักษร) ผู้เล่นจะสุ่มหยิบฝ่ายละ 7 ตัว ทำอย่างไรก็ได้ให้เรียงเป็นคำ และมีค่ามากที่สุด โดยที่แต่ละตัวอักษรจะมีคะแนนต่างกัน อย่างเช่นตัว A มี 1 คะแนน ตัว Q มี 10 คะแนน และบนกระดานมีช่องพิเศษที่คูณสอง คูณสาม ทั้งคำ หรือแค่ตัวอักษรได้ และหากลงครบ 7 ตัวในตาเดียว เรียกว่าการ "บิงโก" จะทำให้ได้คะแนนพิเศษ 50 คะแนน ขอบคุณรูปภาพจาก https://www.pexels.com/photo/board-game-chance-game-indoors-1153929/ หมากล้อม คือ หมากกระดานที่ประกอบด้วยผู้เล่นสองฝั่ง ฝึ่งหนึ่งเดินหมากสีดำ อีกฝั่งหนึ่งเดินหมากสีขาว จุดมุ่งหมายของการเล่นคือการแย่งชิงพื้นที่ให้ได้มากที่สุด หากใครยังจำการ์ตูนเรื่องฮิคารุเซียนโกะได้ นั่นแหละคือกีฬาหมากล้อม ผู้เล่นกีฬาหมากล้อมจะถูกจัดอันดับด้วยคำที่เรียกว่า “ดั้ง” ซึ่งมาจากการแข่งขัน ยิ่งเล่นเก่ง ยิ่งดั้งสูง วิธีการเล่น คือ แบ่งเป็นสองฝ่าย ฝ่ายหนึ่งถือหมากขาว อีกฝ่ายหนึ่งถือหมากดำ ฝ่ายใดที่ถือหมากดำ ฝ่ายนั้นจะได้เล่นก่อน วิธีการวางหมากคือวางลงบนจุดตัดเท่านั้น (ห้ามวงลงบนช่องสี่เหลี่ยม) และถ้าสีหนึ่งสามารถวางล้อมรับอีกสีได้ จะสามารถจับกินหมากนั้นได้ แต่จุดมุ่งหมายของหมากล้อมไม่ใช่การจับกินมากที่สุด แต่เป็นการสร้างพื้นที่มากที่สุด ขอบคุณรูปภาพจาก https://pixabay.com/photos/go-board-game-board-games-play-3339748/ และนี่ก็คือกีฬาในอีกรูปแบบหนึ่งที่หลายคนอาจจะคิดว่าไม่ใช่กีฬา อย่างไรก็ตามนิยามของคำว่ากีฬาก็ยังคงเป็นที่ถกเถียงกันอยู่ ในความเห็นของผู้เขียนมองว่าหมากกระดานจะช่วยให้ร่างกายแข็งแรงในส่วนของสมอง เพราะเป็นกีฬาที่ช่วยให้ความคิดเฉียบคมมากยิ่งขึ้น โอ้