ศิลปะการต่อสู้ โบกาตอร์ (Bokator) ในชื่อภาษาพื้นเมือง ល្បុក្កតោ กีฬาชนิดใหม่ ในซีเกมส์ 2023 หลายคนมักสับสนกับกุนขแมร์ เข้าใจว่ามันคือกีฬาชนิดเดียวกัน แต่แท้จริงแล้วเจ้าภาพกัมพูชาได้แยกประเภทการแข่งขัน “โบกาตอร์” และ “กุนขแมร์” ชิงเหรียญในซีเกมส์ออกเป็น 2 ชนิด โดยคำว่าโบกาตอร์ใช้เรียกศิลปะการต่อสู้โบราณ แบ่งย่อยออกเป็นการต่อสู้ด้วยมือเปล่า (Kun Khmer) , การต่อสู้ด้วยอาวุธไม้ (Kun Dambong) , การต่อสู้ด้วยอาวุธโลหะ (Ani Yuth) ถ้าเทียบกับของไทยให้เห็นภาพชัดเจน เข้าใจง่ายศิลปะการต่อสู้ของไทย = โบกาตอร์มวยไทย = กุนขแมร์กระบี่กระบอง = กุนดัมบงวิชาดาบไทย = อนิยุทธ์การออกอาวุธหมัด เท้า เข่า ศอก ที่เราเห็นว่าคล้ายมวยไทยคือการแข่งขันกุนขแมร์ แบ่งออกเป็นรุ่นน้ำหนักตั้งแต่ 45 จนถึง 81 กิโลกรัมในประเภทชาย และ 45 ถึง 60 กิโลกรัมในประเภทหญิง กติกา 3 ยก ยกละ 2 นาที มีกรรมการให้คะแนนพิจารณาจากการออกอาวุธ ชิงกันรวม 19 เหรียญทอง โดยรวมคือกติกาคล้ายมวยไทยมากมาถึงกีฬาอีกประเภท “โบกาตอร์” ให้นึกถึงกีฬาพวกไหว้ครู , รำดาบ คือจะไม่ได้เน้นการปะทะ ให้คะแนนจากท่วงท่าร่ายรำ กติกาแตกต่างจากกุนขแมร์ มียกเดียวให้เวลาทำการแสดง 5 นาที แบ่งย่อยเป็นการใช้อาวุธไม้ยาว (ดัมบงแวง) , อาวุธไม้สั้น (ดับบงเคลีย) , เกราะไม้ (บกอาเตา) , ดาบโค้ง (เดฟ) , กอดรัดด้วยมือเปล่า (ปราดัล เซเรย์) ซอยออกเป็นประเภทชาย-หญิง , ทีมชาย-ทีมหญิง , ทีมผสม รวมแล้วโบกาตอร์มีชิงทั้งหมด 21 เหรียญทองกันเลยทีเดียว ณ ปัจจุบันมี 5 ชาติ เวียดนาม , เมียนมา , อินโดนีเซีย , ฟิลิปปินส์ และเมียนมา ตอบรับเข้าร่วมการแข่งขันศิลปะการต่อสู้โบกาตอร์ มาจากคำว่า Bok แปลว่าทุบ และ Tor หมายถึงสิงโต รวมกันจึงหมายถึงการฆ่าสิงโตด้วยการใช้ร่างกายโจมตีอย่างรุนแรง โดยมีตำนานเรื่องเล่า 2,000 ปี มีสิงโตบุกทำร้ายคนในหมู่บ้าน นักรบของพวกเค้าในอดีตสามารถฆ่าสิงโตตัวใหญ่ได้ด้วยการตีเข่าเพียงครั้งเดียว จึงถูกนำมาเรียกยกย่องเปรียบเปรย “ศิลปะการต่อสู้ขแมร์” ว่ามีความหนักหน่วง ใช้เพียงหมัด เท้า เข่า ศอก สามารถล้มสิงโตตัวใหญ่ได้สบายจนแทบสูญพันธุ์ มีความเก่าแก่โดยอ้างอิงจากภาพนูนสูงนูนต่ำปราสาทนครวัด ซึ่งก่อสร้างมาตั้งแต่ต้นคริสต์ศตวรรษที่ 12โบกาตอร์ถือเป็นอัตลักษณ์ประจำชาติกัมพูชาที่พวกเค้าภาคภูมิใจ ทุกอย่างกำลังดำเนินไปได้สวย..ถึงยุคเขมรแดงช่วงปี พ.ศ. 2518 - พ.ศ. 2522 เกิดความขัดแย้งฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ ครูมวยจัดเป็นผู้มีความรู้ได้สูญหายไปเยอะ โบกาตอร์แบบดั้งเดิมไร้ผู้สืบทอด อยู่ในภาวะสุญญากาศ กว่าจะกลับมาได้อีกครั้งกินเวลาอีกนับ 10 ปี กัมพูชารวบรวมครูมวยซึ่งส่วนใหญ่กระจัดกระจายอพยพอยู่ต่างประเทศ แรกเริ่มเป็นเพียงการแสดงโชว์เพื่ออนุรักษณ์ กลับมาจัดแข่งขันอีกครั้งนับถอยหลังไปเมื่อหลัก 20 ปีนี้เอง โบกาตอร์ยุคใหม่จึงได้รับอิทธิพลจากมวยไทย หากนำภาพกุนขแมร์ ศาสตร์การต่อสู้แขนงหนึ่งในปัจจุบันของกัมพูชา จะเห็นว่าไม่มีความแตกต่างจากมวยไทยเลยแล้วโบกาตอร์แบบแท้ ๆ คืออะไร? คนรู้ถูกกวาดต้อนแทบหมดสิ้นไม่เหลือมาเล่า ส่วนนักมวยโบกาตอร์ยุคใหม่เติบโตมากับภาพจำมวยไทย มหกรรมกีฬาซีเกมส์ 2023 ระหว่างวันที่ 5-17 พฤษภาคม 2566 ณ กรุงพนมเปญ จึงถือเป็นโอกาสอันดีในการเปิดโฉม “โบกาตอร์” และกุนขแมร์สู่สายตาชาวโลก เป็นความพยายามของกัมพูชาในความพยายามอนุรักษณ์ศิลปะการต่อสู้ประจำชาติของเค้าเอาไว้ ส่วนหน้าตากีฬาชนิดนี้ของจริงจะเป็นอย่างไร อีกไม่นานเกินรอ.. เราจะได้เห็นกันแล้วครับอ้างอิงประวัติโบกาตอร์จาก องค์การยูเนสโก้ ในโอกาสขึ้นทะเบียนเป็นมรดกทางวัฒนธรรม : Unesco.orgภาพประกอบโดย ภาพปก Cambodia 2023 : เหรียญทอง , Cambodia Kun Bokator Federation (สหพันธ์โบกาตอร์แห่งประเทศกัมพูชา) : โบกาตอร์ 1 , โบกาตอร์ 2 , โปกาตอร์ 3 , ภาพที่ 1 , ภาพที่ 2 / ក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្ (กระทรวงวัฒนธรรมกัมพูชา) : ภาพที่ 3 - พื้นหลังปก , ภาพที่ 4 / Cambodia 2023 : ภาพที่ 5 Community ฟุตบอล ถกประเด็นร้อนฟุตบอลทุกลีก ใครตัวเต็ง ใครฟอร์มตก ต้องเคลียร์
