วอลเลย์บอลชิงแชมป์โลก 2022 เราได้เห็น “ศัพท์วอลเลย์บอล” เช่นบีหลัง , บีแทรก , ทับ X , ทับ Y , บอลเอ , บอลบี ฯลฯ สำหรับผู้ชมมือใหม่อาจมีก่งก๊งมองหน้ากันบ้าง “ว่ามันคืออะไร” ไปหาข้อมูลแล้วยังไม่เข้าใจอยู่ดีว่าเจ้า X เจ้า Y มาจากไหน แต่เวลานี้กลายเป็นสิ่งที่เราต้องรู้ เมื่อเข้าใจการตีบอลเซตเกมลักษณะต่าง ๆ การชมจะเพิ่มอรรถรส เข้าใจแทคติกของนักกีฬาและโค้ชอย่างถึงแก่น เราจะมาอัปเดตศัพท์วอลเลย์บอล ฉบับเข้าใจง่าย ว่ามีอะไรที่ผู้ชมอย่างเราต้องรู้ในการรับชมศึกชิงแชมป์โลก 2022 ครั้งนี้คำศัพท์มาจากสนามซ้อม ให้นึกภาพกระดานไวท์บอร์ดของโค้ช ใช้สัญลักษณ์ทดแทนตำแหน่ง และพื้นที่ในสนามอย่างง่ายเช่นการพุ่งของบอล , ตัวเซต , ทิศทางการบุก หรือจุดตบหน้าเน็ต (X) จินตนาการว่าเราเป็นนักกีฬา กำลังฟังการสอนของโค้ช เค้าจะมีศัพท์ต่าง ๆ ที่สัมพันธ์กับภาพบนกระดานไวท์บอร์ดบอลโค้ง , โค้งหน้า , โค้งหลัง , ยกสูงโค้งในที่นี้ ไม่ใช่การโก่งตัวงอเป็นกุ้ง แต่เป็นทิศทางลูกบอลจากตัวเซตมีลักษณะลอยขึ้นสูง แล้วย้อยลงมาให้ตัวตบที่รออยู่ตรงหัวเสา ถือเป็นการเล่นแบบเบสิกพื้นฐานไม่ซับซ้อน “บอลโค้ง” จึงหมายถึงการสั่งการให้เล่นแบบง่าย ๆโค้งหน้า : เซตบอลย้อยขนานเน็ตตั้งให้ตัวตบหัวเสาโค้งหลัง : เซตบอลย้อนให้ตัวข้างหลังวิ่งมาตบยกสูง : เซตบอลขึ้นสูงตั้งฉากกับพื้น แล้วขยับให้เพื่อนข้างหลังวิ่งมาตบบอล A , บอล B , บอล Cใช้เรียกระดับความสูง ของบอลจากมือเซต บอล A มีลักษณะสูงจากจุดออกตัวประมาณ 1 ฟุต ลูกพุ่งเร็ว ขยับระดับความสูงขึ้นไปเป็นบอล B ความสูงบอลประมาณ 1 ถึง 1.5 เมตร และบอล C หรือบอลตั้งโด่งตามลำดับ “ทีมไทยกลับมาเล่นบอล A” ก็คือเร่งจังหวะ บอลเคลื่อนที่ในอากาศเร็วขึ้น ใช้ในกรณีต้องการหนีตัวบล็อก แต่ต้องแลกกับโอกาสผิดพลาด และใช้พลังงานมากขึ้นเช่นกันทับ Xคือการเซตบอลผ่านตัวขึ้นหลอก เหมือนจะยิงบอลมาให้ตัวตีคนแรก แต่บอลแรงผ่านไปถึงหัวเสาอีกฝั่ง เวลาโค้ชลากเส้นมันจะผ่านสัญลักษณ์ X คือตัวขึ้นหลอก กลายเป็นเรียกติดปากว่า “ทับเอ็กซ์” การเล่นแบบนี้ต้องอาศัยความแม่นยำ และการเข้าใจเกมที่สูงมาก อาจมีคำผสมเช่นยิงบอล A ทับ X คือลูกพุ่งเร็วมากบอลวายคล้ายกับทับ X แต่ตัวหลอกจะอยู่ใกล้ตัวตีจริงมาก แทบจะยืนคู่กัน เรียกว่าตัวหลัง X (มาจากการอ่านเรียง W-X-Y-Z) เรียกเป้าหมายนั้นว่า Y บอลจากมือเซตจะพุ่งแรงกว่าปกติเพื่อให้น้ำหนักไปถึงตัว Y แบบเนียนตาหลอกคู่แข่งได้ ข้อดีคือทำให้หลงตัวตบ แต่นักกีฬาในทีมต้องรู้ใจกันถึงจะสามารถเล่นแบบนี้ได้ หากตัว X หรือตัว Y ไม่เข้าใจกันสักคนหนึ่ง แทบจะเสียแต้มไปเลยในจังหวะนั้นไหลหลัง ไหลสั้น ไหลยาวเป็นการเซตบอลเร็วที่มาจากข้างหน้าตัวเซต ให้บอล “ไหล” แบบต่อเนื่องข้ามหัวตัวเองไปข้างหลัง (นึกภาพการไหลของน้ำกระแทกโขดหิน ออกซ้ายขวาได้ แต่น้ำไม่ย้อนกลับทางเดิม) พอจะเข้าในนิยามของการไหลหลังของกีฬาวอลเลย์บอลแล้วนะครับ จะแตกออกไปเป็นไหลสั้น ไหลยาว ตามระยะทางที่บอลเดินทางไปถึงตัวตบ มือเซตจะทำแบบนี้ได้ต้องพิเศษจริง ๆ ระดับเพื่อนมองตารู้ใจ ถึงจะสามารถเล่นลูกลักษณะนี้ได้บีหลัง บีแทรกตำแหน่งหัวเสาที่ถูกหมุนไปอยู่แดนหลัง แต่ยังหาจังหวะขึ้นตบ (ต้องไม่เหยียบเส้น) การที่ตัวเซตยิงบอลจากแดน A ไปให้ตัวข้างหลังแดน B จึงเรียกว่า “ขึ้นตบจากบีหลัง” หากตัวเซตยืนต่ำ หลอกจ่ายบอลให้หัวเสาแต่มีตัวข้างหลังสอดขึ้นมาตบใกล้ตัวเซต จังหวะนี้เรียกว่า “บีแทรก” คือตัวจากแดน B แทรกเข้ามาตบ หากในทีมมีผู้เล่นลักษณะนี้เก่ง ๆ จะช่วยเพิ่มมิติการบุกให้หลากหลายขึ้น เพราะตัวบล็อกคู่แข่งนอกจากปิดหัวเสา ยังต้องคอยระวังพวกบีหลังบีแทรกชิงจะหวะโจมตีเร็วด้วยเป็นการคัดมาเฉพาะศัพท์ยาก ๆ โดยใช้วิธีให้เห็นภาพโดยง่าย แต่หากเราเข้าใจศัพท์เฉพาะของวอลเลย์บอลเหล่านี้ จะทำให้เพิ่มความสนุกในการรับชม ‘วอลเลย์บอลหญิง ชิงแชมป์โลก 2022” ได้อย่างถึงแก่นมากขึ้น จะบอลวายบอลเอ็กซ์ก็มาเลยไม่มีปัญหา เห็นมั้ยครับว่าการเรียนรู้ศัพท์เหล่านี้ไม่ใช่เรื่องยาก หวังว่าจะทำให้ทุกท่านมีความสุขกับทีมชาติไทยเช่นนี้ต่อไปนะครับ 🤗 ..ภาพประกอบโดย ภาพปก Thailand Volleyball Association สมาคมกีฬาวอลเลย์บอลแห่งประเทศไทย : พื้นหลัง , ภาพที่ 8 , Pixabay TaniaVdB : ลูกวอลเลย์บอล / ภาพที่ 1-7 Pixabay BilliTheCat : ไวท์บอร์ด , Thailand Volleyball Association สมาคมกีฬาวอลเลย์บอลแห่งประเทศไทย : พื้นหลัง ส่องนักบอลตัวเต็ง ดูสดระเบิดแมทช์สุดมันส์บน App TrueID โหลดฟรี !