การละเล่นพื้นบ้านแต่ละพื้นที่ก็มีความแตกต่างกันไปตามบริบท อย่างเช่น "สะบ้า" หรือการเล่น "ทอยสะบ้า" ที่มีเฉพาะบางพื้นที่ หลายๆ คนอาจจะเคยได้ยิน ได้เห็น และได้เล่นมาบ้าง โดยเฉพาะการละเล่นทอยสะบ้าที่พระประแดงของคนไทยเชื้อสายมอญ ที่จังหวัดสมุทรปราการวันนี้อยากจะนำเสนอการเล่นสะบ้าแบบคนไทยเชื้อสายกะเหรี่ยงดูบ้าง โดยเฉพาะในพื้นที่จังหวัดกาญจนบุรี อย่างเช่นในช่วงเทศกาลสงกรานต์ของคนไทยเชื้อสายกะเหรี่ยงในตำบลไล่โว่ อำเภอสังขละบุรี จังหวัดกาญจนบุรี ที่ไม่ได้ยึดตามปฏิทิน ในวันที่ 12-15 เมษายน ของทุกๆ ปี แต่จะยึดแบบตามจันทรคติ คือ วันกลางของงานบุญจะตรงกับวันพระใหญ่หรือเป็นพระเล็กก็ได้ แล้วแต่จะตกลงกันแต่ละหมู่บ้าน มีประเพณีที่สำคัญ คือ การค้ำต้นโพธิ์ ก่อเจดีย์ทราย ขอขมาสะพานที่ใช้อาศัย ปล่อยเต่า ปล่อยปลา การสรงน้ำพระที่ใช้ลำไม้ไผ่มาวาง ให้ชาวบ้านมาช่วยกันเทน้ำใส่ เมื่อสรงน้ำเสร็จก็จะมีการให้พระสงฆ์เดินเหยียบหลังจากที่สรงน้ำจนถึงที่พักเลย ตลอดจนกิจกรรมขึ้นบ้าน คือ การไปตามแต่ละบ้าน เพื่อให้มีส่วนร่วมในการทำบุญ และการขอขมาผู้เฒ่าผู้แก่ในแต่ละบ้านอีกด้วย ตลอดจนการนำเหรียญ/ธนบัตรไปแตะผู้มาร่วมงาน ก่อนจะไปใส่บาตรเพื่อทำบุญ ก่อนกรวดน้ำรับพร นี่คือพิธี หรือกิจกรรมที่ปฏิบัติสืบต่อกันมา ในส่วนของการละเล่น ถือเป็นกีฬาพื้นบ้านอย่างหนึ่งก็คือ การโยนสะบ้าหรือทอยสะบ้าที่นิยมเล่นกันเฉพาะงานบุญสงกรานต์เท่านั้น เป็นกิจกรรมที่เชื่อมสัมพันธ์ ผ่อนคลาย สนุกสนาน สามารถเล่นได้ทุกเพศทุกวัยวิธีการเล่นที่นิยมที่สุดในช่วงเทศกาลของคนไทยเชื้อสายกะเหรี่ยง แถวสังขละบุรี โดยมีเกณฑ์การละเล่นสะบ้าแบบนี้1. แบ่งเป็น 2 ฝั่ง จะกี่สนามก็ได้ สามารถแข่งได้พร้อมๆ กัน2. ฝั่งละ 5 คน ฝั่งที่เริ่มก่อนจะถือสะบ้าสำหรับโยนคนละ 5 ลูก รวมเป็น 25 ลูก สลับการโยน-รับกับอีกฝั่ง3. สะบ้าที่ถูกโยนอีกชุดต้องมาตั้งบนสนามดิน โดยขุดร่องไว้เป็นแถวยาว และมีลูกสะบ้าที่เป็นเสมือนหัวหน้าอีก 1 ลูกตั้งอยู่กลางข้างหน้าห่างจากแถวหลังเล็กน้อย โดยทั่วไปนิยมตั้งลูกสะบ้า 15 ลูก ข้างหน้า 1 ลูก แถวหลังอีก 14 ลูก หรือมากน้อยกว่านี้ก็ได้แล้วแต่ความเหมาะสม4. ความห่างของ 2 ฝั่งก็ราว 15 - 20 เมตร หรือตามความเหมาะสมของสนามแข่ง ไม่ใกล้หรือไกลจนเกินไป5. มีกติกา การแย่งลูกสะบ้าจาก 25 ลูกที่ต้องโยนไปอีกฝั่ง ใครทำคะแนนได้ก่อนก็เริ่มโยนก่อน6. การแพ้ชนะอยู่ที่การโยนลูกสะบ้าของฝ่ายตรงข้ามล้มหมดเป็นฝ่ายชนะ 7. กรณีรอบชิงหรือรอบสุดท้าย ฝ่ายที่โยนก่อนจะเป็นฝ่ายแพ้ แม้ว่าจะสามารถโยนลูกสะบ้าอีกฝ่ายล้มหมดก็ตามเพราะถือว่าฝ่ายตนเองได้เริ่มก่อน ความสนุกอยู่ที่การลุ้นทั้งตัวผู้เข้าแข่งขันและการชมการแข่งขัน ลูกต่อลูก วินาทีต่อวินาที บางครั้ง 25 ลูกที่ฝั่งหนึ่งถืออยู่ เมื่อโยนไปฝั่งตรงข้าม อาจจะไม่ถูกเลยก็ได้ เพราะยิ่งหลังๆ ลูกสะบ้าที่จะโยนให้ล้ม มันน้อยลงทุกที การละเล่นนี้ไม่สามารถกำหนดเวลาได้ บางคู่ก็ไม่นาน บางคู่ก็นานเป็นชั่วโมงก็มี ใครฝีมือหรืออาศัยโชคช่วยก็ต้องมาลุ้นกันในสนาม สามารถเล่นได้ทุกเพศทุกวัยเลย ยิ่งเล่น เชียร์กันเยอะก็ยิ่งสนุก ภาพแห่งความสนุกแบบนี้ จึงเห็นได้แค่ปีละครั้ง ในช่วงเทศกาลสงกรานต์ที่อาจจะลงก่อนหรือหลังสงกรานต์ไทยที่เราคุ้นเคย ใครอยากเห็น อยากร่วมเล่นก็ต้องมาเล่นกัน ในพื้นที่สังขละบุรี หรือตำบลไล่โว่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งที่หมู่บ้านสะเนพ่อง ที่มีพิธีสรงน้ำพระแก้วขาว(พระพุทธรัตนสังขละบุรี) ที่เป็นแรงศรัทธาที่ยิ่งใหญ่ของคนในพื้นที่ทุกคน เป็นพระคู่บ้านคู่เมืองของชาวสังขละบุรี มีคนมาร่วมงานกันมาก การละเล่นสะบ้าก็ยิ่งสนุก แข่งได้ทั้งกลางวันและกลางคืนเลย แล้วอย่าลืมแวะเวียนมาสัมผัสบรรยากาศแบบบ้านๆ กันดู ถึงแม้อากาศจะร้อน แต่ความสนุกสนาน มิตรภาพ การลุ้น การเล่น การเล็ง การขยับ การเก็บ การโยน ถือเป็นการออกกำลังกายไปด้วย ก็ช่วยให้ผ่อนคลายได้ดีมากเลย มีโอกาสต้องมาลองครับ ทุกภาพประกอบ โดยผู้เขียนส่องนักบอลตัวเต็ง ดูสดระเบิดแมทช์สุดมันส์บน App TrueID โหลดฟรี !
