กินนมไม่ได้ เพราะ แพ้นม หรือย่อยแลคโตสไม่ได้ คุณเป็นแบบไหน ดูจากอะไรบ้าง

TNP1459

11 พฤศจิกายน 2568 ( 14:41 )

นมวัวเป็นหนึ่งในแหล่งโปรตีนและแคลเซียมที่หลายคนเลือกดื่มเป็นประจำ แต่เชื่อไหมว่าไม่ใช่ทุกคนที่ “เข้ากับนม” ได้ดี บางคนเพียงดื่มนมแก้วเดียวก็เกิดอาการท้องอืด ปวดท้อง หรือมีผื่นขึ้น จนสงสัยว่าตัวเอง “แพ้นมวัวหรือเปล่า” ทั้งที่จริงแล้ว อาการเหล่านี้อาจไม่ได้เกิดจาก “การแพ้” เสมอไป แต่อาจเป็นเพียง “การย่อยแลคโตสไม่ได้” ซึ่งเป็นคนละเรื่องกันโดยสิ้นเชิง ทั้งสองภาวะมีสาเหตุ กลไก และวิธีดูแลที่แตกต่างกันมาก บทความนี้จะพาคุณมาแยกให้ชัดว่า “แพ้นมวัว” กับ “ย่อยแลคโตสไม่ได้” ต่างกันตรงไหน และเราจะรู้ได้อย่างไรว่าตัวเองเข้าข่ายแบบใด เพื่อให้คุณเข้าใจระบบร่างกายของตัวเองมากขึ้น และเลือกดูแลสุขภาพได้ถูกจุด โดยไม่ต้องงดนมแบบผิด ๆ อีกต่อไป

อาการแพ้นมวัว VS การย่อยแลคโตสไม่ได้ ต่างกันอย่างไร?

เมื่อพูดถึงนมวัว (หรือผลิตภัณฑ์จากนม) หลายคนอาจเคยได้ยินได้ฟังคำว่า “แพ้นมวัว” หรือ “ย่อยแลคโตสไม่ได้” อยู่บ้าง โดยบางครั้งสองคำนี้ก็ถูกใช้สลับกัน แต่จริง ๆ แล้วเป็น **สองภาวะที่แตกต่างกันโดยสิ้นเชิง** ทั้งสาเหตุ อาการ และการดูแลรักษา ซึ่งผู้ชายวัยทำงานยุคใหม่ที่ให้ความสำคัญกับสุขภาพควรรู้ไว้ เพื่อจะได้จัดการได้ถูกจุดและไม่สับสน

ภาวะแพ้นมวัว (Cow’s milk allergy)

คือภาวะที่ระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายตอบสนองต่อโปรตีนในนมวัว เช่น เคซีน หรือเวย์ โดยคิดว่าเป็น “สิ่งแปลกปลอม” ซึ่งทำให้เกิดอาการภูมิแพ้

ภาวะการย่อยแลคโตสบกพร่อง (Lactose intolerance)

หรือที่เรียกว่า ภาวะการย่อยแลคโตสบกพร่อง คือภาวะที่ร่างกายผลิตเอนไซม์แลกเทส (lactase) ไม่เพียงพอ หรือมีการลดลง ทำให้ไม่สามารถย่อยน้ำตาลแลคโตสในนมได้ จึงเกิดอาการทางเดินอาหาร

อาการที่แตกต่างกัน

แม้ว่าทั้งสองภาวะอาจมีอาการคล้าย เช่น ปวดท้อง ท้องอืด ท้องเสีย แต่อาการและความรุนแรงจะแตกต่างกันมาก

แพ้นมวัว: นอกจากอาการทางเดินอาหารแล้ว อาจมีผื่นคัน บวมที่ริมฝีปาก ลิ้น หรือคอ หายใจติดขัด หรือในกรณีรุนแรงอาจเกิดอันตรายถึงขั้นช็อก มักพบบ่อยในเด็กทารกหรือเด็กเล็ก โดยเฉพาะในช่วงแรกที่ได้รับนมวัวหรือสูตรนม
ย่อยแลคโตสไม่ได้: อาการส่วนใหญ่เกิดที่ระบบย่อยอาหาร เช่น ท้องอืด ก๊าซมาก ปวดท้อง ท้องเสีย โดยไม่มีผื่นหรืออาการภูมิแพ้อื่น ๆ และไม่ถือว่าเป็นเรื่องที่อันตรายถึงชีวิต มักพบในผู้ใหญ่หรือวัยที่โตขึ้น เมื่อเอนไซม์แลกเทสลดลงตามวัย หรือหลังจากมีปัญหาเกี่ยวกับลำไส้

วิธีวินิจฉัย

ในกรณีแพ้นมวัว แพทย์อาจใช้การทดสอบภูมิแพ้ (skin-prick test) หรือเลือด และอาจแนะนำให้หลีกเลี่ยงนมวัวอย่างเต็มที่
สำหรับย่อยแลคโตสไม่ได้ มักตรวจโดยการทดสอบ breath test วัดก๊าซไฮโดรเจน หรือการจำกัดแลคโตสในอาหารแล้วสังเกตอาการ

การดูแลรักษา & แนวทางการจัดการ

แพ้นมวัว: ต้องหลีกเลี่ยงผลิตภัณฑ์นมวัวและผลิตภัณฑ์ที่มีโปรตีนในนมนั้น ๆ โดยสิ้นเชิง หากไม่หลีกเลี่ยงอาจเกิดอาการรุนแรงได้
ย่อยแลคโตสไม่ได้: สามารถรับน้ำนมหรือนมผลิตภัณฑ์ที่ลดแลคโตส หรือกินพร้อมอาหารเพื่อลดอาการได้ บางคนใช้เอนไซม์เสริม แลกเทสก่อนกินนม

วิธีป้องกันอาการแพ้ หรือ อาการย่อยแลคโตสไม่ได้

1. อ่านฉลากผลิตภัณฑ์นมทุกครั้ง หากแพ้นมวัวควรเลี่ยงผลิตภัณฑ์ที่มีคำว่า “นมวัว”, “casein”, “whey”
2. ถ้าเริ่มรู้สึกอึดอัดหลังดื่มนมหรือกินไอศกรีม ให้ลองสังเกตอาการช่วง 30 นาที – 2 ชั่วโมง หลังการบริโภค ซึ่งมักเป็นช่วงเวลาอาการของย่อยแลคโตสไม่ได้
3. เลือกรับสารอาหารทดแทนนม เช่น แคลเซียมจากผักใบเขียว ถั่ว ปลาเล็กปลาน้อย เพื่อไม่ให้ขาดสารอาหาร
4. หากขาดแน่ใจว่าจะเป็นแพ้นมหรือย่อยแลคโตสไม่ได้ ควรปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญด้านภูมิแพ้/โภชนาการ

บทความที่คุณอาจสนใจ